The Hanok

“No building is an island” : hoe we gebouwen maken is afhankelijk van alle netwerken, materialen en actoren van een bioregio. Hoe we gebouwen maken beinvloedt tevens deze bioregio.

BC materials, in team met BC architects, Assemble en Atelier LUMA kreeg de opdracht van de Architectuurbiennale van Gwangju, Zuid-Korea, om een architecturale “folly” te maken. Het team verbleef in Korea om onderzoek te doen naar de bioregio en haar menselijke netwerken, waarbij de nadruk lag op algenkweek, bamboe- en bosbouw, oester- en kokkel maricultuur en bio- en geogebaseerde materialen voor bouwsystemen. Curator Hyungmin Pai stelde voor om een vervallen Hanok gebouw te renoveren, dit is een traditionele Koreaanse woning uit de 6e eeuw die bestaat uit een bioklimatologisch ontwerp met hout, aarde en natuursteen als materialen. De setting van het Hanok gebouw binnen de Dongmyeong-Gong wijk in de stad Gwangju werd gekozen om bioregionale ontwerpprincipes te demonstreren op het kruispunt tussen stad en het vernaculaire. Lokale banden, zoals met de Universiteit van Seoul en Gwangju (Prof. JongWun en Prof. Kim) en de producent Claymax, werden versterkt om nieuwe bouwmaterialen te ontwikkelen en te produceren op basis van agro-waste, maricultureel afval en geogebaseerde grondstoffen.

Aldus ontstond de EcoHanok uit een intensief proces - een rijke wisselwerking tussen Koreaanse en Europese architecten en materiaalontwerpers, uitstekende ambachtslieden, wetenschappelijke onderzoekers en innovatieve industriële actoren, steeds gericht op de gulle giften van de bioregio. Voor meer informatie over de architecturale aanpak kan de projectpagina van BC architects geraadpleegd worden. Hieronder worden de verschillende materiaalontwikkelingen door Koreaanse ambachtslieden, BC materials en Atelier Luma geschetst:

Geperste Oesterstenen 

De gemiddelde jaarlijkse oesterproductie in Zuid-Korea bedraagt 150.000 ton, wat ongeveer zes keer dat gewicht aan schelpafval oplevert. De geperste oestersteen voor de EcoHanok is gemaakt van plaatselijk maricultureel en stedelijk afval rond Gwangju, voornamelijk zeeschelpresten zoals geplette oesterschelpen en kokkelkalk, evenals gebroken beton van de site. Testen aan de Chosun Universiteit toonden een initiële druksterkte van 3,4 MPa en een voldoende vorst-dooi bestendigheid. Er werden 4000 stenen geproduceerd en gebruikt in de tuinmuur rond de EcoHanok. 

Pleisters

• Oester- en Abalonepleister kalkpleisters werden samengesteld uit een bindmiddel van abalone- en kokkelkalk, gemengd met geplette oesterschelpen. Deze pleisters werden door plaatselijke ambachtslieden aangebracht als structuurpleister op de buitenmuren van de EcoHanok.
• Een Algenpleister werd samengesteld uit de gerecupereerde aarde van de bouwwerf gemengd met spirulina-algen om een gekleurd en cohesieve pleister te verkrijgen. Het werd gebruikt als afwerking in de hoofdkamer van de EcoHanok. 
• Een Leempleister samengesteld uit lokale aarde en zand werd geproduceerd door Claymax en werd aangebracht in de keuken van de EcoHanok. De leempleister heeft een rood-oranje aspect dat herinnert aan de lokale aarde zichtbaar in de gebieden rondom de stad Gwangju. 

Verkoolde rijstkafisolatie werd gebruikt in muur en dak als opvulling in de bestaande houten structuur en het nieuw toegevoegde bamboe regelwerk van de EcoHanok. Dit was vooral nuttig om geometrisch onregelmatige vakken (door de kronkelende vernaculaire houten palen en balken) op te vullen.

Hanji papier

Hanji papier, een traditioneel Koreaans papier gemaakt van moerbeibomen, wordt gebruikt in raam- en deurkozijnen in Hanok-huizen. Voor deze renovatie hebben we Kombu, Wakame en Spirulina algen gebruikt om kleur en textuur toe te voegen aan het papier, dat wordt gebruikt in raam- en deurkozijnen en verlichtingsobjecten.

Indigo tapijt

Indigo verven is een gerespecteerde Koreaanse ambachtelijke techniek. Er werden twee tapijten ontworpen op basis van oesters en algen die werden gebruikt in het EcoHanok materiaalonderzoek. De tapijten werden geverfd door de traditionele natuurlijke verver Hong Lucca en meten 200x320 cm. Het driedubbelgeverfde katoen werd met de hand gestikt in een open workshop met 40 inwoners van Gwangju.

Geglazuurde dakpannen

Traditionele Koreaanse dakpannen worden zwart door onvolledige verbranding, terwijl geglazuurde dakpannen eerder zeldzaam zijn. Dit onderzoek onderzocht het glazuren van traditionele dakpannen met behulp van verpulverde abalone- en oesterschelpen. Het experimentele glazuur, ontwikkeld met de expertise van Goryeong, bevatte ijzeroxide voor een glanzende, heldere afwerking.

Algenpanelen

Algenpanelen werden gemaakt met behulp van een warmtepersproces om kelppoeder, een afvalstof in de Koreaanse maricultuur, te comprimeren. De panelen bevatten ook abalone- en oesterschelpengranulaat, tevens afvalmateriaal in Korea, voor een glanzende afwerking. Sommige panelen werden opgenomen in het keukenontwerp van de EcoHanok als onderdeel van het meubilair.